Johannes Kepler
Johannes Kepler
Kepler 1571'de Almanya'da Württemberg'de doğdu. Astronominin prensi olarak gösterilen Kepler bu alanda bir çok başarı elde etmiştir. Sadece astronomiyle değil matematikle de ilgilenmiştir. Kraliyet matematikçisi olmuştur. Babasının sarhoş, annesinin ise akıl dengesi bozuktu. Dört yaşında geçirdiği çok ağır bir çiçek hastalığından sonra gözleri bozulmuş ellerinde de sakatlıklar oluşmuştur. Sorunlu bir ailede büyümesine rağmen öğrencilik dönemi çok başarılı geçmiştir. Tycho Graz'a Kepleri asistan olarak yanına çağırmıştır. Tycho yanına yerleştikten sonra Kepler yıldız falına bakarak para kazanıyordu. Yıldız falına kendiside inanıyordu ve gökyüzünde müziksel bir uyum olması gerektiğini savunuyordu. Ancak ilerki yıllarda inancı çok zayıflamıştı. Tycho'nun yanındaki görevi gezegenlerin yörüngelerini belirlemekti. Yörüngesini incelemeye başladığı ilk gezegen Marstır. Üniversitede ilk olarak Graz'da matematik profesörlüğü yaparak başladı. Daha sonra dinsel çekişme protestanların lehine sonuçlanınca burayı terk etmek zorunda kaldı ve Prag'a yerleşti. Daha sonra Kepler 1599'da Brahe'nin daveti üzerine Prag'da Brahe'ye yıldız tablolarının hazırlanışında yardım etti. 1601'de Brahe'nin ölümü üzerine saray astronomu olarak göreve başlamıştır.
Astronominin prensi ünvanını üç temel yasasıyla elde eden Kepler'e neden bu kadar bilimle ilgilendiğini sorduklarında "Amacım Yaratıcı'nın eserlerindeki lezzeti tatmaktır" diyerek cevaplandırmıştır.
Brahe ölmeden önce o güne kadar yapmış olduğu tüm gözlem kayıtlarını Kepler'e bıraktı. Bu kayıtları Kepler inceledi ve bu astronomik tablolardan bir anlam çıkarmaya çalıştı. Tüm çalışmalarında Copernicus sisteminden yararlandı. Bu konuda, bilinen her şeyi kapsayan ve bunlar arasında mutlak bir uyum sağlayan bir sistemin varolması gerektiğini düşünmüş ve Brahe'nin gözlemlerinden yararlanarak, tekrar tekrar yaptığı hesaplar sonucunda, gezegenlerin dairesel yörüngeler üzerinde ve hızla dolandıkları temel prensibini terk etmiş ve ünlü üç kanununu ortaya koymuştur. Bu nedenle Kepler, modern gök mekaniğinin kurucusu olarak bilinir.
Kepler ilk olarak Mars'ı yörüngesine oturmaya çalıştı ama olmadı çünkü Mars'ın iki konumda dairesel yörünge üzerinde bulunduğunu, ama diğer konumlarda Mars'ın daire içerisinde olduğunu tespit etti. Bunun sayesinde daire içinde eğriler kullanmaya başladı. Gözlemler, gezegenin Güneş etrafında dolanırken bazen yavaş bazen hızlı dolandığını göstermekteydi. Ama daire üzerindeki hareket düzgün olmalıydı ama değildi. Uzun çalışmalardan sonra yörüngenin eliptik olduğunu buldu. Bu onun ilk kanunuydu. Kepler ilk kanunu "Her gezegen odaklarından birinde günesin bulunduğu elips yörüngelerde hareket eder." diyerek açıklamıştır. Kepler bu kanunuyla o zamana kadar daire olarak bilinen gezegen yörüngelerinin elips olduğunu buluyor ve o zamana kadar yapılan daire hesaplamaların hepsinin değiştirilmesine neden oluyordu. Kepler, matematiksel bir gerçekliği olan Güneş merkezli evren modelinin "olgusal bir gerçek olduğunu çünkü bütün gezegenlerin yörünge düzlemlerinin Güneşin merkezinden geçiyormuş gibi göründüğünü" söylemiştir.
Birinci kanundan sonra iki merkezden birinde Güneş'in bulunduğu eliptik yörünge görüşü, gezegenin bu yörünge üzerinde ne hızla yol aldığı sorusunu ortaya çıkardı. Kepler daha sonra gezegenin Güneş'e yakın olduğunda hızlı, uzak olduğunda ise yavaş hareket ettiğini buldu. Bunun yüzden gezegen eşit zamanlarda eşit alanları tarıyordu. Buda Keplerin ikinci kanunu oldu. Kepler bu yasasını "Güneş ile gezegen arasındaki yarıçap vektörü eşit zamanlarda eşit alan süpürür." diyerek açıkladı. Kepler bu iki önemli yasasını 1609 yılında “Astronomia Nova” adlı kitabında yayınladı. Kitabının yayınlanmasından sonra yeni Kral tarafından Linz kentine Yukarı Avusturya matematikçisi olarak atandı.
Kepler daha sonra Armonik Yasa olarakta bilinen kuramını açıkladı. Kepler, gezegenlerin periyotları ve uzaklıkları arasında bağıntı olduğu anladı, daha sonra Gezegenlerin periyotlarının karesi ile Güneş'e olan uzaklıklarının küpü birbirleriyle orantılı olduğu buldu. Bu Keplerin üçüncü yasası idi. Kepler bu yasasını "Bir gezegenin yörüngesini tamamlaması için geçen süre, o gezegenin güneşe olan ortalama uzaklığının küpüyle orantılıdır. Bu oran her gezegen için sabittir ve r3/T2 değerine eşittir." diyerek açıkladı. Kepler üçüncü yasasını 1619’da “Harmonice Mundi” adlı kitabında yayınladı. Bu yasasının en büyük önemli sebeplerinden biride Newton'un genel çekim yasasını bulmasında ipucu olmasıdır.
Kepler bu üç yasasıyla Astronomi dünyasında yerini aldı. Ancak yaşadığı dönemden Newton dönemine kadar bu kadar önemli bir bilim adamı olmasına rağmen yasaları ve kendisi pek üne kazanamadı. Ama Newton buluşlarında Keplerin yasalarından yararlanınca öldükten sonrada olsa Astronominin Prensi unvanını aldı. Astronominin Prensi 1630'da Regensburg'da hayata gözlerini yumdu.
www.gurk4n.tr.gg