STRES ( ZORLAMA )
STRES ( ZORLAMA )
Stresin Tanımı
Bugünkü anlamıyla stresi ilk açıklayan Kanada’lı fizyoloji bilgini Dr.Hans Selye’dir. Dr. Selye’nin 1950 yılında yayınladığı “Stres” adlı eserinden sonra stres sözcüğü tıbbın ve yaşamın en güncel kavramlarından biri olmuştur. Stresin önemini yakın zamanda anlaşılmasına karşın çağımıza uygun değildir. Psikologlar stresi değişik şekillerde tanımlamışlardır.
1. Sters,herhangi bir varlığa uygulandığında gerginlik ve düzen bozukluğu yaratan,çok yoğun olduğun da yapı ve görevlerde köklü değişme ve çöküntüye yol açar.
2. Stres,organizmanın bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan bir durumdur. Tehdit ve zorlam karşısında canlı kendini korumaya yönelir. Kişi bu tür durumlarda kendisinin baş edebileceğini düşünür.
3. Stres,bireyin fizik ve sosyal çevreden gelen olumsuz etkiler karşısında bedensel ve psikolojik sınırlarını0 ötesinde çaba harcamasıdır. Kişi soğuk bir günde ya şok sıkı bir şekilde giyinir ya da sıcak bir yere gitmek zorunda kalır.
Bu tanımlardan stresin bireyde az ya da çok bir gerginlik yaratmasıdır. Bireyin yeni duruma uyum sağlaması için çaba harcanmasıdır.
Stres Yaratan Faktörler
İnsan istekleri ve arzuları olan bir varlıktır. İsteklerini çoğu zaman karşılayamaz. Bunun iki sebebi vardır. Biri ihtiyaçları sınırsız olaması. Diğeri bireyin girişimlerde engellerle karşılaşır. Sters genellikle istenilen anca ulaşırken ortaya çıkar. İnsanı zorlayan ve strese neden olan iki faktör vardır. Dışsal ve içsel olmak üzere ikiye ayrılabilir. Örneğin,büyük kentlerde gürültüden kaynaklanan çevresel bir stres vardır. İki ortağın ayrılmaya ya da karı-kocanın boşanması ise içseldir. Stres yaratan dışsal faktörlerin belli başlıcaları, iklim. ortam,hava ve çevre kirliliği,gürültü...Bunlar kişinin denetimi dışında kalan ve onun biyolojik dengesini bozan fiziksel ve kimyasal kökenli faktörlerdir.
Stres yaratan içsel faktörlerin başlıcaları da düşünceler,olaylara verilen anlamlar,olaylar hakkında yapılan yorumlar,ergenlik,erişkinlik dönemlerinde karşılaşılan sorunlar ve bazı yaşam olaylarıdır. Günlük yaşamda da bu tür sorunlarla karşılaşabiliriz. İşten ayrılmak,kiralık ev bulmak,arkadaşlıklar arasında kırgınlıklar insanı zorlayan ve strese neden olan somut psikolojik etkenliklerdir.
Bunların birey üzerinde çeşitli etlileri vardır. Kısa süren stresler,kalp atışında hızlanmaya, adele geriliminde ve kan basıncında artmaya neden olur. Bireyde endişe,karamsarlık ve dikkatini toplayamama görülür. Sürekli stres altında olmak çeşitli sağlık sorunlarına neden olur. Oldukça stres altında kalanlar baş ağrısı,yüksek tansiyon,ülser gibi bedensel hastalıkların yanında depresyon,fobi gibi psikolojik ve zihinsel hastalıklara neden olur. Bunun sunucunda istenmeyen davran